AZAL-ın təyyarəsinin Aktaunun yaxınlığında qəzaya uğraması ilə bağlı müzakirələr qızışıb. Təyyarənin məxsus olduğu Azərbaycan, istiqamət aldığı Rusiya, yoxsa qəzanın baş verdiyi Qazaxıstan araşdırmanı aparmalıdır? Beynəlxalq aviasiya standartları məsələyə aydınlıq gətirir.
İKAO-nun Qaydaları
Mülki Aviasiya üzrə Beynəlxalq Təşkilatın (İKAO) tələblərinə görə, qəza baş verən dövlət araşdırma aparmaqdan məsuldur. Bu, İKAO-nun Konvensiyasına əlavə edilmiş 13-cü əlavədə təsbit olunub. Qazaxıstan hadisəni araşdıraraq, İKAO-nun qaydalarına uyğun şəkildə qəzanın səbəblərini və gələcəkdə bu cür hadisələrin qarşısını almaq yollarını müəyyən etməlidir.
Lakin hadisədə maraqlı digər dövlətlər də araşdırmaya qatılmaq hüququna malikdir:
- Təyyarənin qeydiyyatda olduğu dövlət;
- İstismarçının mənsub olduğu dövlət;
- Təyyarənin layihələndirildiyi və istehsal olunduğu dövlət.
Araşdırmanın məqsədi səbəbləri aşkara çıxarmaq və tövsiyələr verməkdir, heç bir halda cəza təyin etmək və ya məsuliyyət müəyyən etmək deyil.
Digər Ölkələrdəki Qəzalardan Nümunələr
- MH17 Qəzasi (2014): Malayziya Hava Yollarına məxsus Boeing 777 Ukrayna səmasında vuruldu. Araşdırmanı Hollandiya rəhbərliyində beynəlxalq qrup apardı, çünki sərnişinlərin əksəriyyəti bu ölkədən idi.
- PS752 Qəzasi (2020): Ukrayna Hava Yollarının Boeing 737 təyyarəsi İranda vuruldu. İranda aparılan araşdırmaya Kanada və Ukrayna da qatıldı.
- SJ182 Qəzasi (2021): İndoneziyada Boeing 737 dənizə düşdü. İndoneziya ABŞ və digər ölkələrlə birlikdə araşdırmanı apardı.
Qazaxıstanda Araşdırmanın Gedişi
Aktaudakı qəzanı Qazaxıstanın hüquq-mühafizə orqanları araşdırır. Prosesə Azərbaycan və Rusiyadan mütəxəssislər də cəlb edilib. Hadisənin dəqiq səbəbləri xüsusi komissiyanın işindən sonra bəlli olacaq. Qazaxıstan rəsmiləri qeyd edir ki, digər dövlətlərin nümayəndələri də prosesdə iştirak edə bilər.
