Azərbaycan milli futbol komandası UEFA Millətlər Liqasındakı son çıxışlarında uğursuz nəticələrlə üzləşib. Komandamız iki oyunda da xal qazana bilməyib, hətta qələbəyə yaxın da olmayıb. Bakıdakı İsveç qarşılaşmasında rəqibin üç qoluna yalnız bir cavab verə bilmişik. Ramil Şeydayevin qaçırdığı penalti isə vəziyyəti daha da ağırlaşdırıb. Futbolun məşhur “vurmayana vurarlar” prinsipinin təcəssümü yenə də bizim yığmamız üçün keçərli olub. Əslində, tarixə nəzər salsaq, Azərbaycan futbolunun bu cür uğursuzluqlarının kökləri daha dərinlərə uzanır.
Azərbaycan Futbol Federasiyaları Assosiasiyası (AFFA) 1992-ci ildə yaradılsa da, milli komandanın istənilən səviyyəyə çatmaqda çətinlik çəkməsi bu illər ərzində özünü daim büruzə verib. İlk baş məşqçi olaraq təyin olunan Ələkbər Məmmədov, “Milan”ın qapısına bir oyunda 4 qol vurmaqla məşhurlaşsa da, onun rəhbərliyi altında Gürcüstana 6:3 hesabı ilə məğlub olmuşduq. Daha sonra milliyə Ağasəlim Mircavadov gətirildi və yığma tarixində “Oser faciəsi” yaşandı – Fransa komandası ilə qarşılaşmada 10:0 hesabı ilə darmadağın olduq.
Milli komandanın keçdiyi yollar boyunca bir çox tanınmış məşqçilər gəlib-gedib, lakin uğurlar hələ də əldə olunmayıb. Kazbek Tuayev, Əhməd Ələsgərov, Berti Foqst, Robert Prosineçki kimi mütəxəssislər milli komandanın inkişafı üçün çalışsalar da, Azərbaycan seçmə mərhələlərində heç vaxt əsas mərhələyə yüksələ bilməyib.
Bütün bu uğursuzluqların səbəbi nədir? Problem futbolçuların çatışmazlığındadır, yoxsa sistemdə? Əslində, Azərbaycan milli komandasının keçmişində yaxşı futbolçular olub – Zaur Tağızadə, Nazim Süleymanov kimi oyunçular buna misaldır. Lakin futbol tək oyunçuların fərdi bacarıqları ilə qazanılan oyun deyil. Komanda olaraq sistemli oyun, taktiki yanaşmalar lazımdır. Məşqçilərin əsas bəhanəsi isə həmişə istedadlı oyunçuların azlığı olub, bu da uşaq futbolunun inkişaf etdirilməməsi ilə izah edilir.
Futbol mütəxəssisləri isə komandanın uğursuzluqlarının kökündə həm yerli liqada rəqabət səviyyəsinin aşağı olmasını, həm də uşaq futbolunun lazımi səviyyədə inkişaf etməməsini görürlər. Azərbaycanın liqasında komanda sayının azlığı futbolçuların daha geniş təcrübə qazanmasına mane olur. Digər tərəfdən, ölkədə uşaq futbolunun inkişafı ilə bağlı ciddi addımların atılmaması, yeni istedadların üzə çıxmasını əngəlləyir. Beləliklə, yetişən yeni nəsil futbolçular beynəlxalq səviyyədə rəqabətə tam hazır olmurlar.
Bütün bunlar göstərir ki, Azərbaycan futbolunun uğursuzluqlarının arxasında yalnız yaş limitləri və məşqçi dəyişiklikləri deyil, daha dərin struktur problemləri dayanır. Sistemli inkişaf və uşaq futboluna sərmayə qoymaq bu problemlərin həlli yolunda əsas addımlardır. Yalnız bu halda Azərbaycan futbolu beynəlxalq arenada daha güclü və rəqabətə davamlı ola bilər.
