Azərbaycanın Milli Məclisinə (MM) seçkilər artıq çox yaxındır – 1 sentyabrda baş tutacaq. Bu, Azərbaycanın tarixində ikinci növbədənkənar parlament seçkiləri olacaq. Və ilk dəfə olaraq, ölkənin bütün ərazisində keçiriləcək.
Milli Məclisə növbəti seçkilər noyabr ayında keçirilməli idi. Lakin 2024-cü ilin noyabr ayında Azərbaycanda BMT-nin İqlim Dəyişiklikləri üzrə 29-cu konfransının keçirilməsi ilə əlaqədar növbədənkənar seçkilərin keçirilməsi barədə qərar qəbul edildi. Belə ki, 21 iyun tarixində Azərbaycan Konstitusiyasının 98-1-ci maddəsinə uyğun olaraq, Milli Məclis üzvlərinin əksəriyyəti Prezidentə müraciət edərək növbədənkənar parlament seçkilərinin təyin edilməsini istədi.
28 iyun tarixində dövlət başçısının sərəncamı ilə Milli Məclisin VI çağırışı buraxıldı və növbədənkənar seçkilər 1 sentyabr tarixinə təyin edildi.
Ölkə Üzrə İlk Seçkilər
Cari seçkilər Azərbaycanın müstəqillik tarixində ilk dəfə olaraq ölkənin bütün suveren ərazisində keçiriləcək.
Seçkilər 125 seçki dairəsi üzrə 6 400-dən çox seçki məntəqəsində baş tutacaq.
28 iyun tarixində seçki hüququna malik olan seçicilərin sayı açıqlanmışdır: 6 334 444 nəfər. 19 iyul tarixində isə 6 516 567 seçki bülleteninin çap edilməsi qərara alınmışdır.
Azərbaycanda seçkiqabağı təbliğat üçün 5 509 yer ayrılmışdır – bunlardan 3 259-u açıq, 1 854-ü qapalı yerlərdir. Ödənişli əsaslarla təbliğat üçün Mərkəzi Seçki Komissiyasına 58 KİV müraciət etmişdir, dövlət tele-radio şirkətləri seçki təbliğatında iştirak etməmişdir.
KİV Üçün Şərait Yaradılmışdır
Milli Məclisə seçkilərin geniş şəkildə işıqlandırılması üçün KİV-lər üçün bütün şərait yaradılmışdır. Artıq 9 avqust tarixindən fəaliyyətə başlamış Müstəqil Media Mərkəzi yerli və beynəlxalq KİV-lərə seçkilərlə bağlı məlumatları təqdim edir. Onun saytında Azərbaycan, ingilis və rus dillərində foto və video məlumatlar da daxil olmaqla, ətraflı məlumatlar dərc edilir.
Seçkilərdə şəffaflığın təmin edilməsi məqsədilə exit-poll keçirmək üçün Vətəndaşların Əmək Hüquqlarının Müdafiəsi Liqası Oracle Advisory Group ilə birgə, Sosial Tədqiqatlar İctimai Birliyi “Tərəqqi” SWG S.P.A (İtaliya) ilə birgə, Sosioloji Tədqiqatlar Mərkəzi qeydiyyatdan keçmişdir.
15 avqust tarixində seçki bülletenlərinin çapına başlanılmışdır.
Elektorat Hazırlığını Bildirib
Elektoratın seçkilərə hazırlığını və əhval-ruhiyyəsini müəyyənləşdirmək məqsədilə 15 iyul – 15 avqust tarixləri arasında SWG S.P.A şirkəti tərəfindən 952 seçki məntəqəsində 119 seçki dairəsində seçkiqabağı sorğu keçirilmiş, nəticələri 22 avqustda təqdim edilmişdir. Sorğuda iştirak edənlərin 57%-i seçkilərdə iştirak edəcəyini bildirmiş, 27%-i isə böyük ehtimalla iştirak edəcəyini qeyd etmişdir. Bu isə elektoratın seçkilərə hazır olduğunu göstərir. Bir qədər əvvəl, 21 avqustda, “Mənim səsim” Seçki Müşahidə Koalisiyası tərəfindən araşdırma aparılmış və nəticələr də seçkilərə yüksək hazırlığın olduğunu göstərmişdir. Bundan əvvəl, Oracle Advisory Group şirkəti də seçkiqabağı sosioloji sorğu keçirmişdir (29 iyul – 9 avqust).
Seçkilərdə şəffaflığı təmin etmək məqsədilə səsvermə günü 119 seçki dairəsi üzrə 1000 seçki məntəqəsində veb-kameralar quraşdırılacaq. 2 471 seçki məntəqəsində artıq rampalar quraşdırılmışdır. Görmə qabiliyyəti məhdud olan seçicilər də diqqətdən kənarda qalmayıb: onlar üçün xüsusi şablonlar nəzərdə tutulmuşdur.
267 Beynəlxalq Müşahidəçi Akkreditə Edilib
Azərbaycan Seçki Məcəlləsinə əsasən, xarici müşahidəçiləri dəvət etmək hüququna Milli Məclis, Xarici İşlər Nazirliyi və Mərkəzi Seçki Komissiyası malikdir.
27 avqust tarixində 111 200 yerli müşahidəçi akkreditə edilmişdir. Beynəlxalq müşahidəçilərə gəldikdə isə, 46 ölkədən və 29 beynəlxalq təşkilatdan 267 nəfər akkreditə edilmişdir.
MDB Parlamentlərarası Assambleyasından 34 nəfər, ATƏT Parlament Assambleyasından 61 nəfər, ATƏT/DTİHB-dən 227 nəfər, MDB-dən 93 nəfər, TürkPA-dan 16 nəfər, Maldiv Seçki Komissiyasından 3 nəfər, Gürcüstan Seçki Administrasiyasından 2 nəfər, Türkiyə, Gürcüstan, Qazaxıstan parlamentləri, Rusiya Federal Məclisi, Ukrayna Ali Radasının (10 deputat) müşahidəçiləri, QDİƏT, Azərbaycanın Ombudsmanı da seçkiləri müşahidə edəcək.
Bundan başqa, Azərbaycan Dilara Əliyeva adına Qadın Hüquqlarını Müdafiə Cəmiyyəti, “İnsan Hüquqları və Qanunların Müdafiəsi” ictimai birliyini özündə birləşdirən “Mənim səsim” Seçki Müşahidə Koalisiyası da fəaliyyət göstərir.
Bütün bunlar ölkənin seçkilərə hazır olduğunu göstərir.
Bu gün Azərbaycanda “səssizlik günü”
1 sentyabrda keçiriləcək parlament seçkiləri ərəfəsində Azərbaycanda 31 avqust şənbə günü “səssizlik günü” elan edilib.
Bu gün hər hansı formada seçkiqabağı təbliğat qadağandır.
Azərbaycan Seçki Məcəlləsinə əsasən, qeydə alınmış namizədlər, onların səlahiyyətli nümayəndələri və etibarlı şəxsləri, eləcə də siyasi partiyalar və onların blokları üçün təbliğat kampaniyası səsvermədən 24 saat əvvəl başa çatmalıdır.
9 avqustda başlayan kampaniya bu gün saat 08:00-da başa çatmışdır.
1 sentyabrda seçki məntəqələri saat 08:00-dan 19:00-dək açıq olacaq. Parlament seçkilərində 125 mandat uğrunda 990 namizəd mübarizə aparacaq.
