Qrenlandiyanın baş naziri Mute Egede, ada əhalisinin gələcəkdə öz taleyini müəyyənləşdirmək hüququna malik olduğunu vurğulayaraq, Danimarkadan müstəqillik uğrunda mübarizəni gücləndirmək niyyətini açıqlayıb. Bu bəyanat son dövrdəki ən mühüm siyasi çıxışlardan biri hesab olunur.
Daylinews-Az xəbər verir ki, Egede öz Yeni İl çıxışında Qrenlandiyanın beynəlxalq əməkdaşlıq imkanlarını genişləndirmək və öz müstəqil qərarlarını vermək hüququna malik olduğunu bildirib.
“Vaxtıdır ki, öz addımımızı ataq və gələcəyimizi müəyyənləşdirək, o cümlədən kimlərlə əməkdaşlıq edəcəyimizə və kimlərin bizim ticarət tərəfdaşlarımız olacağına qərar verək,” – deyə Egede qeyd edib.
1953-cü ilə qədər Danimarkanın koloniyası olan Qrenlandiya daha sonra özünüidarə hüququ qazanıb və 2009-cu ildə müstəqilliyini elan etmək hüququ əldə edib. Lakin bu, referendumla həyata keçirilə bilər. Son illərdə müstəqillik hərəkatı sürətlə inkişaf edib. Buna Danimarkanın keçmişdə tətbiq etdiyi zorakı siyasətlər, o cümlədən 1960-cı illərdə həyata keçirilən məcburi doğum nəzarəti proqramı ilə bağlı faktların üzə çıxarılması təsir göstərib.
2023-cü ildə Qrenlandiya hökuməti ilk konstitusiya layihəsini təqdim edib. Bu, müstəqillik yolunda mühüm addım olsa da, referendumun konkret tarixi hələ müəyyən edilməyib.
Qarışıq İctimai Rəy və İqtisadi Çağırışlar
Qrenlandiyanın 57 000 nəfərlik əhalisinin əksəriyyəti müstəqilliyi dəstəkləyir, lakin iqtisadi asılılıq və yaşayış standartlarına təsir kimi məsələlərdə fikir ayrılıqları qalır. Hal-hazırda Qrenlandiyanın iqtisadiyyatı əsasən balıqçılığa və Danimarkadan aldığı illik subsidiyalara əsaslanır. Bu subsidiyalar dövlət büdcəsinin əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil edir.
Baş nazir Egede, kolonial irsi aradan qaldırmaq və Qrenlandiyanı daha müstəqil etmək yolunda çalışacaqlarını vurğulayıb. O qeyd edib: “Biz də digər ölkələr kimi əməkdaşlıq maneələrini – kolonial irsin zəncirlərini aradan qaldırmalı və irəli getməliyik.”
Beynəlxalq Əlaqələrin Genişlənməsi
Egede, Qrenlandiyanın geniş beynəlxalq əməkdaşlıq istədiyini bildirib. Adanın strateji mövqeyi və təbii sərvətləri ilə dünya güclərinin diqqət mərkəzində olması, xüsusilə ABŞ-ın əvvəlki prezidentləri tərəfindən dəfələrlə satın alma təklifləri ilə vurğulanıb. Qrenlandiya bu təklifləri iki dəfə rədd edib və Egede “Qrenlandiya bizimdir. Biz satılmırıq və heç vaxt satılmayacağıq,” deyə cavab verib.
Parlament Seçkiləri və Gələcəyin Qərarları
6 aprel tarixində keçiriləcək parlament seçkilərinin nəticələri Qrenlandiyanın gələcək kursuna ciddi təsir göstərə bilər. Müstəqillik məsələsi siyasi gündəmin mərkəzində dayanır. Lakin, referendumun nə vaxt keçiriləcəyi hələ bəlli deyil.
Egede’nin son çıxışı göstərir ki, Qrenlandiya müstəqillik yolunda mühüm addım atmağa hazırlaşır və xalqın dəstəyi bu yolda həlledici olacaq.
