Azərbaycan təhsil müəssisələrində professor-müəllim heyətinin tədris işlərinin vaxtı və norması ilə bağlı yeni qaydalar müəyyən edilib. Bu qaydalar tədris prosesinin müxtəlif aspektlərini əhatə edir və professor-müəllim heyətinin fəaliyyət istiqamətləri əsasında formalaşdırılıb. Tədris prosesində birbaşa iştirak, tədrisə hazırlıq, qiymətləndirmə, tələbələrə dəstək, elmi-metodiki işlər və elmi tədqiqat fəaliyyəti kimi sahələr professor-müəllim heyətinin əsas vəzifələri kimi müəyyən olunub.
Tədris işinin əsas növləri tədris prosesinin müxtəlif aspektlərini əhatə edir:
- Qrup dərsləri: mühazirə, seminar və praktik məşğələlər şəklində aparılan dərslər. Buraya həm də yarımqrup dərsləri və qrup birləşməsi daxil edilir. Bu dərslər təhsil müəssisələrində əsas tədris formalarından biridir.
- Laboratoriya işləri: müxtəlif praktik fənlərin laboratoriya şəraitində öyrənilməsini təmin edən dərslər. Burada tələbələr nəzəri bilikləri praktiki işlərlə möhkəmləndirirlər.
- Fərdi dərslər: xüsusi qabiliyyət tələb edən ixtisaslar üzrə təşkil olunan və bir tələbə ilə aparılan fərdi dərslərdir. Bu dərslər musiqi, ifaçılıq kimi xüsusi fənlərə aiddir.
- Əməli dərslər: bu dərslər xüsusi qabiliyyət tələb edən ixtisaslar üzrə aparılır və xüsusi fənnləri (ifaçılıq, polifoniya, duet və s.) əhatə edir. Bu dərslər 2-6 tələbə ilə həyata keçirilir.
- Təhsil müəssisəsindən kənarda keçirilən tematik dərslər: təhsil müəssisəsinin hüdudlarından kənarda müəyyən mövzu üzrə keçirilən dərs formasıdır.
- İmtahanqabağı məsləhətlər: tələbələrin imtahanlara hazırlığı ilə bağlı verilən məsləhətlər.
- Tələbələrin ixtisas üzrə təcrübəsi: bu tədris növü tələbələrin ixtisası üzrə praktiki təcrübə keçməsi məqsədilə həyata keçirilir.
- Kurs layihələri və buraxılış işləri: tələbələrin kurs və buraxılış işlərinin hazırlanması prosesində professor-müəllim heyəti tərəfindən rəhbərlik və məsləhətlərin verilməsi.
- Cari və aralıq qiymətləndirmə: tələbələrin cari qiymətləndirilməsi, aralıq qiymətləndirmə, imtahanların təşkili və digər qiymətləndirmə işləri tədris prosesinin ayrılmaz hissəsidir.
Bu normativə görə, professor-müəllim heyətinə tədris müəssisəsinin rəhbərliyinin qərarı ilə 1,5 ştat vahidi həcmində tədris yükü müəyyən edilə bilər. Eyni zamanda, müəllimlər könüllü olaraq əlavə tədris yükü götürə bilərlər. Bu əlavə dərs yükü 250 saatdan çox olmamalıdır. Belə olan halda, mühazirə, seminar, laboratoriya və praktiki dərslərə ayrılan vaxt illik tədris yükünün 60 faizindən az olmamalıdır.
Bundan başqa, elmi uğurları və tədqiqat səriştəsi olan professor-müəllim heyətinin illik tədris yükü 40 faizə qədər azaldıla bilər. Lakin bu güzəşt ali təhsil müəssisəsindəki müəllim heyətinin ümumi sayının yalnız 5 faizinə tətbiq edilə bilər.
Bu yeniliklərin tətbiqi, professor-müəllim heyətinin həm elmi fəaliyyət, həm də tədris sahəsində daha effektiv işləməsinə şərait yaradır. Ali təhsil müəssisələri tədris prosesini təkmilləşdirmək, tədris və elmi fəaliyyət arasında balans yaratmaq üçün bu qaydaları əsas tutaraq işlərini davam etdirirlər.
