Tədqiqatçılar 2022-ci ildə Hunqa Tonga-Hunqa Haapai sualtı vulkanının partlamasından bir neçə dəqiqə əvvəl eşidilən seysmik siqnalı müəyyən ediblər. Bu hadisə, 8,4 bal gücündə zəlzələyə və ya 61 meqaton TNT-yə bərabər olan partlayış, müasir dövrün ən güclü partlayışlarından biri kimi qiymətləndirilir.
Yaponiyanın Zəlzələ Araşdırma İnstitutunun komandası vulkan yaxınlığında dəniz dibinin zəif sahəsinin çökməsi nəticəsində yaranmış “seysmik dalğa”nı aşkar edib. Bu dalğa püskürmə başlamazdan 15 dəqiqə əvvəl monitorinq stansiyaları tərəfindən qeydə alınıb. Bu barədə Daily Mail məlumat yayıb.
Alimlər güman edir ki, vulkanın divarlarında yaranan çatlar dəniz suyunun magma ilə qarışmasına səbəb olub, nəticədə böyük buxar püskürməsi baş verib.
Reyley dalğaları vulkandan 466 mil uzaqlıqda qeydə alınıb və püskürmədən 15 dəqiqə əvvəl ortaya çıxıb. Bu dalğaların tezliyi 0,03–0,1 Hz olub, bu isə 4,9 bal gücündə zəlzələyə bərabərdir. Partlayışın özü isə 5,8 bal gücündə zəlzələ effekti ilə müşayiət olunub.
Peyk müşahidələri vulkan zonasındakı magma boşluqlarının strukturunda dəyişikliklər olduğunu göstərib. Bu məlumatlar alimlərə püskürmə nəticəsində vulkanın kalderasının çökmə prosesini modelləşdirməyə kömək edib. Püskürmə okeanda baş verən nadir kaldero-yaradan partlayışlardan biri hesab olunur.
Tədqiqatçılar ümid edir ki, onların nəticələri təhlükəli püskürmələrə qarşı erkən xəbərdarlıq sistemlərinin hazırlanmasına kömək edəcək. Araşdırmanın əsas müəllifi Takuro Horiuçi bildirib ki, adətən zəif və yerli olan seysmik siqnallardan real vaxtda proqnozlaşdırma üçün istifadə etmək mümkündür.
2022-ci il 15 yanvar tarixində Hunqa Tonga-Hunqa Haapai vulkanının partlaması nəticəsində:
- Sunami və ildırım baş verib.
- Hava 58 min olimpiya hovuzu həcmində su buxarı ilə dolub.
- Hətta Alyaska kimi uzaq bölgələrdə belə atmosfer narahatlıqları qeydə alınıb.
Toplanan məlumatlar gələcəkdə sualtı vulkanların aktivliyini proqnozlaşdırmaq üçün əsas ola bilər. Tokio Universitetindən Dr. Mie İçiçara qeyd edib ki, Tonga kimi adalı vulkanlar təhlükəli sunamilər yarada bilər və erkən xəbərdarlıq həyatların qorunması üçün kritik əhəmiyyətə malikdir.
