Noyabrın 11-də Bakıda başlayan və BMT-nin İqlim Dəyişiklikləri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası (COP29) uğurla başa çatıb. Bu beynəlxalq iqlim sammiti qlobal miqyasda böyük nəticələr əldə etməsi ilə diqqət çəkib.
Əsas uğurlar
COP29 çərçivəsində:
- İqlim maliyyələşməsi artırıldı: İnkişaf etmiş ölkələr inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün iqlim maliyyələşməsini 2035-ci ilə qədər ildə 300 milyard dollara çatdırmaq öhdəliyi götürdülər. Bu qərar Bakı Maliyyə Məqsədi (BMG) adını aldı.
- İtki və Zərər Fondu: Kiçik ada və az inkişaf etmiş ölkələrin gözlədiyi fond tam fəaliyyətə başladı. Ümumi maliyyələşmə məbləği 731,15 milyon dollara çatdırıldı.
- Paris Sazişi: Bu razılaşmalar qlobal temperaturun 1,5 dərəcədən çox artmasının qarşısını almaq məqsədilə Paris Sazişinin icrasını dəstəkləyir.
Qlobal reaksiya və alqışlar
COP29 qlobal iqlim dəyişikliklərindən ən çox təsirlənən ölkələr üçün ümid işığı oldu. Bu uğur BMT və digər beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən də yüksək qiymətləndirildi. BMT Baş katibi Antoniu Quttereş bu razılaşmanın gələcək iqlim mübarizəsində təməl olduğunu vurğuladı. UNFCCC-nin icraçı katibi Saymon Still isə karbon bazarları üzrə qlobal razılaşmanın əhəmiyyətini qeyd etdi.
Azərbaycanın rolu
Ev sahibi olaraq Azərbaycan, inkişaf etmiş ölkələrin karbon tullantılarından təsirlənən ölkələrə maliyyə dəstəyi göstərməsinə zəmin yaratdı. Azərbaycan həmçinin yaşıl enerji keçidi və iqlim dəyişikliyinin təsirlərinin azaldılması üçün konkret addımlarla qlobal proseslərə ciddi töhfə verdi.
Problemlər və Qərbin reaksiyası
Təəssüf ki, Qərb ölkələrinin münasibəti sammitin bəzi hissələrində qeyri-konstruktiv oldu. Avropa İttifaqı və ABŞ başda olmaqla bəzi ölkələr iqlim gündəliyini siyasi məqsədlərə yönəltməyə çalışdı. Avropa Komissiyasının Prezidenti Ursula von der Leyen və ABŞ Prezidenti Co Bayden sammitdə iştirak etmədilər, bu isə maliyyə öhdəliklərindən yayınmaq cəhdi kimi qiymətləndirildi.
Nəticə
COP29 gələcək iqlim sammitləri üçün möhkəm təməl yaratdı. Azərbaycanın ev sahibliyi etdiyi bu tədbir iqlim dəyişikliklərinə qarşı qlobal mübarizədə ciddi irəliləyişlərə səbəb oldu. BMT-nin bu mötəbər tədbiri, iqlim maliyyələşməsi və ekoloji balans üçün konkret nəticələr əldə etməsi ilə tarixə yazıldı.
